Bệnh lồng ruột ở trẻ em là bệnh gì? Nguyên nhân lồng ruột?

Các yếu tố có thể cho là nguyên nhân gây ra lồng ruột ở trẻ em gồm

+ Ruột dễ co bóp bất thường trong thời kỳ trẻ chuyển từ bú sữa sang ăn dặm. Thêm vào đó, do kích thước các đoạn ruột ở trẻ em quá chênh lệch nhau nên dễ xảy ra lồng ruột.

+ Khối u lành tính hay hiếm gặp hơn là ung thư ruột non, polyp trong lòng ruột, bệnh túi thừa Meckel hay những đợt nhiễm bệnh gây rối loạn co bóp ruột.

+ Viêm ruột

+ Siêu vi

(Ở người lớn, các nguyên nhân gây ra lồng ruột là: Polyp hoặc khối u, sẹo dính ở ruột, phẫu thuật ống tiêu hóa, bệnh lý gây ra viêm ruột như bệnh Crohn).

Giai đoạn đầu của bệnh lồng ruột

• Trẻ khó chịu do co thắt dạ dày
• Khóc thét đột ngột, co gối lên ngực do đau bụng từng cơn, tái phát nhiều lần
• Bỏ bú
• Nôn ói nhiều lần
• Xanh xao, vã mồ hôi

Giai đoạn ruột bị nghẹt nghiêm trọng hơn

• Đi tiêu phân nhầy, máu
• Thỉnh thoảng cảm thấy một khối u nhô lên ở vùng dạ dày
• Mệt lả
• Tiêu chảy
• Sốt
• Mất nước

Giai đoạn muộn, ruột bắt đầu bị hoại tử

• Nôn liên tục
• Chướng bụng
• Da lạnh, nhợt nhạt
• Mạch nhanh, nông
• Thở nhanh nông

Ở người lớn, bệnh lồng ruột hiếm gặp và các triệu chứng của bệnh thường chồng lấp lên triệu chứng của các bệnh khác nên thường khó phát hiện. Triệu chứng thường gặp nhất là đau bụng từng cơn. Buồn nôn, nôn cũng có thể xảy ra. Thông thường người bệnh có biểu hiện triệu chứng trong vòng vài tuần trước khi đến gặp bác sĩ.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh lồng ruột ở trẻ em là gì?

• Tuổi: lồng ruột có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Kể cả thanh niên, độ tuổi trung niên, người già cũng có thể mắc. Nhưng độ tuổi mắc bệnh nhiều nhất là trong khoảng từ 3 đến 6 tháng tuổi.
• Giới tính: bé trai có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2 đến 3 lần so với bé gái, đặc biệt là các bé trai bụ bẫm
• Trẻ em có thể mắc bệnh nhiều hơn vào mùa thu và mùa đông
• Bẩm sinh có cấu tạo ruột bất thường
• Đã từng mắc bệnh lồng ruột trước đây
• Mắc phải hội chứng suy giảm miễn dịch
• Yếu tố gia đình: có anh chị em ruột đã từng mắc bệnh lồng ruột.

Trẻ còn quá nhỏ, không biết gì về bệnh tật, khó có thể nói chuyện riêng nên chẩn đoán sẽ gặp khó khăn. Bác sĩ sẽ chẩn đoán sơ bộ dựa trên thăm khám lâm sàng và siêu âm ổ bụng.

+ Khi khám ổ bụng, bác sĩ có thể sờ thấy búi lồng hình quả chuối di động và đau. Thăm trực tràng thấy máu dính găng tay.

+ Siêu âm mặt cắt dọc thấy khối lồng có hình bánh mì sandwich (vùng giảm âm bao quanh vùng tăng âm) và mặt cắt ngang thấy hình bánh donut hay hình bia đạn (vùng ngoài giảm âm bao quanh vùng trung tâm tăng âm).

Biểu hiện nặng ở bệnh lồng ruột

– Lồng ruột không được phát hiện và xử lý sẽ tiến triển nặng dần lên.
– Do ruột và mạc treo không cố định nên khối lồng tiếp tục tiến sâu dọc theo đại tràng.
– Sự thắt nghẹt của mạc treo ở vùng cổ lồng gây thiếu máu đoạn ruột tương ứng: Ứ trệ tĩnh mạch gây xuất huyết niêm mạc, dẫn tới đại tiện ra máu; tắc nghẽn động mạch dẫn tới hoại tử và thủng ruột, viêm phúc mạc nhiễm độc với tỷ lệ tử vong cao.

Bệnh cảnh thường gặp khi lồng ruột

-Trẻ đang ăn uống bình thường bỗng đột ngột khóc thét, bỏ bú, da tím tái. Triệu chứng này báo hiệu các đoạn ruột bắt đầu lồng vào nhau. Sau đó, trẻ tạm thời nín khóc, thậm chí bú lại nhưng khi cơn đau tái phát trẻ lại khóc thét từng cơn, ưỡn người, bỏ bú, nôn ói nhiều lần.

– Vài giờ sau, trẻ mệt lả, da xanh xao, nhợt nhạt. Sau khoảng 6-12 giờ, trẻ đi tiêu phân máu đỏ tươi có lẫn chất nhầy, da lạnh tái, môi khô, mạch nhanh, mắt trũng. Sau khoảng 24 giờ mà vẫn chưa được xử trí, trẻ sẽ bị nôn ói liên tục, chướng bụng, da lạnh, nhợt nhạt, mạch nhanh nông, thở nhanh nông, dấu hiệu ruột bắt đầu hoại tử.

Bệnh cảnh khác khi trẻ bị lồng ruột

Bệnh cảnh khác xảy ra đối với những trẻ đang bị sốt, ho, nhiễm siêu vi hay những trẻ đã từng bị lồng ruột. Thì việc trẻ đột ngột quấy khóc từng cơn cũng là một dấu hiệu nghi ngờ bệnh. Nếu trẻ bị sốt, mất máu hoặc nếu các triệu chứng nêu trên đã xảy ra liên tục nhiều giờ, trẻ cần được phẫu thuật ngay lập tức để điều trị.

Nếu trẻ có tình trạng ổn định hơn, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm

• Chụp X-quang ruột: trong tiến trình này, một chất lỏng chứa bari được cho đi qua ruột non, sau đó bác sĩ sẽ tiến hành chụp. Chất bari vừa giúp chẩn đoán vừa gây áp lực làm giãn ruột non.
• Chụp X-quang bụng
• Chụp CT scanner bụng
• Siêu âm bụng

Nếu đưa trẻ đến bệnh viện sớm

• Tháo lồng bằng hơi: Bác sĩ đặt một ống thông nhỏ vào lòng trực tràng, dưới hướng dẫn của máy X-quang tại chỗ. Bác sĩ sẽ bơm hơi dần vào ruột già với một áp lực vừa phải để kéo giãn đoạn ruột lồng cho đến khi khối lồng được tháo ra hoàn toàn.
  Phương pháp điều trị này có tỷ lệ thành công khá cao. Trẻ không cần phải trải qua đau đớn bằng phẫu thuật.
• Đặt ống thông mũi – dạ dày: Giúp giảm áp lực trong ruột non.

Nếu đưa trẻ đến bệnh viện muộn trên 6 giờ hoặc thủ thuật tháo lồng bằng hơi thất bại

• Phẫu thuật để tháo khối ruột lồng
• Kháng sinh để điều trị nhiễm trùng

Nếu đưa trẻ đến viện muộn trên 24 giờ

• Phẫu thuật để cắt đoạn ruột đã hoại tử. Tuy nhiên, việc chăm sóc và hồi sức sau mổ rất khó khăn và phức tạp, trẻ dễ tử vong do suy kiệt và viêm phổi nặng.

5. Cách phòng ngừa bệnh lồng ruột ở trẻ em là gì?

Khi cha mẹ phát hiệu những biểu hiện bất thường ở trẻ giống như đã nêu ở trên. Cần nhanh chóng đưa trẻ tới bệnh viện. Nếu đến muộn trẻ không còn cơ hội điều trị không phẫu thuật và có thể phải chịu một cuộc phẫu thuật lớn để tháo hoặc thậm chí cắt một phần ruột.

Các bác sĩ sẽ thăm khám nhanh và làm các chuẩn đoán cận lâm sàng. Đó là xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, chụp Xquang, siêu âm ổ bụng. Khi chắn chắn trẻ bị lồng ruột sẽ áp dụng biện pháp tháo khối lồng bằng hơm hơi hay barium. Thậm chí là phẫu thuật để kéo hai đoạn ruột lồng ra. Trẻ sẽ được bù thêm dịch, kháng sinh, nuôi dưỡng, đặt ống thông dạ dày cho bụng đỡ trương.